Om de vier jaar wordt een zogenaamde ‘lijst van gezworenen’ opgemaakt. Dit is een lijst met personen die in aanmerking komen om in een assisenjury te zetelen.
De laatste lijst dateert van 2017, wat betekent dat het in 2021 tijd is voor herziening.
Een belangrijke taak hierbij is weggelegd voor de gemeentebesturen. In de loop van de maand januari moet de burgemeester, bijgestaan door twee schepenen, de gezworenen bij loting aanwijzen uit de laatste kiezerslijst.
Hoe gebeurt de loting?
De loting heeft op het gemeentehuis in het openbaar plaats, op de datum en het uur die bij aanplakking worden bekendgemaakt (art. 219 Ger.W.). De omzendbrief van 8 januari 2021 bepaalt in bijlage 1 het model van aanplakking. De aanplakking moet ‘fysiek’ gebeuren (een melding op de website volstaat dus niet), op de plaats waar men gewoonlijk aanplakt. De vastlegging van datum en uur van de loting, alsook de aanwijzing van de twee schepenen, gebeurt bij collegebeslissing.
Op de vastgestelde dag en uur worden tien in vieren gevouwen bladen met de cijfers 1 tot 0 in een bus gelegd. De burgemeester, bijgestaan door de twee schepenen, gaat over tot de loting. Het eerste getrokken cijfer stelt de eenheden voor. Nadat de burgemeester het blaadje weer in de bus heeft gelegd, trekt hij of zij een tweede cijfer dat de tientallen voorstelt. Ook dit blaadje wordt in de bus gelegd. Op deze manier is er een getal getrokken. De loting gebeurt niet met het voltallige college; het is dus niet nodig om er collegenotule van op te stellen. De gelote nummers moeten wel ergens genoteerd of vastgelegd worden. Hiervoor kan een proces-verbaal gebruikt worden.
Vervolgens wordt de laatste kiezerslijst erbij genomen (dit is de kiezerslijst opgemaakt voor de verkiezing van de wetgevende kamers op 26 mei 2019). Elke persoon op deze lijst heeft een rangnummer. De personen wier rangnummer op de lijst van de parlementskiezers, van de gemeente of van iedere wijk van de gemeente, eindigt op het aldus gevormde getal, worden op de voorbereidende lijst van gezworenen ingeschreven. Alleen de gelote kiezers die na 1 januari 1956 en vóór 2 januari 1993 zijn geboren komen in aanmerking. Men moet dus tussen de 28 en 65 jaar oud zijn. Personen die sinds de opmaak van de kiezerslijst overleden zijn of hun burgerlijke of politieke rechten zijn kwijtgespeeld komen evenmin in aanmerking.
De uitgelote burgers worden verwittigd
Dit gebeurt via een witte kaart. Het model is bepaald bij ministerieel besluit van 19 oktober 1972. De burgers ontvangen de kaart samen met een begeleidende brief (model in bijlage 2 van de omzendbrief van 8 januari 2021), waarna zij binnen de 8 dagen de vragen op de achterzijde invullen, en zo nodig een medisch attest toevoegen. Burgers die ondertussen zijn verhuisd moeten de kaart ontvangen van de gemeente-overheid van hun nieuwe verblijfplaats.
Op grond van de verstrekte informatie laat de burgemeester een aantal categorieën van personen weg van de voorbereidende lijst. Er gebeurt ook een onderzoek van het strafregister van de overblijvende personen. Iedereen met een strafrechtelijke veroordeling tot een gevangenisstraf van meer dan vier maanden, of tot een straf onder elektronisch toezicht van meer dan vier maanden, een werkstraf van meer dan zestig uur of tot een autonome probatiestraf van een jaar of meer, wordt van de lijst geschrapt. Een uittreksel van het strafregister wordt aan de kaart van die persoon gehecht.
Opstellen van de gemeentelijke lijst
De personen die overblijven worden ingeschreven op de gemeentelijke lijst in alfabetische volgorde en volgens een gemeentelijk rangnummer. Ook de personen die niet of gedeeltelijk hebben geantwoord of een medisch attest hebben gevoegd bij hun antwoord, moeten worden opgenomen.
De gemeentelijke lijst moet zowel elektronisch als op papier worden opgesteld.
Overmaken van de gemeentelijke lijst voor opmaak provinciale lijst
De gemeentebesturen maken hun elektronische en papieren gemeentelijke lijsten vervolgens vóór 1 mei 2021 over aan de bestendige deputatie. Alle kaarten (ook die van de weggelaten personen) en medische attesten moeten ook worden meegestuurd.
De bestendige deputatie bundelt de gemeentelijke lijsten in een provinciale lijst.
De gemeentelijke lijsten, de provinciale lijst, de kaarten en de eventuele bijhorende medische attesten worden vóór 1 juni 2021 gezonden aan de voorzitter van de rechtbank van eerste aanleg van de hoofdplaats van de provincie.
De voorzitter zal uiteindelijk de definitieve lijst opstellen. Het is uit deze definitieve lijst dat personen kunnen geselecteerd worden om in een assisenjury te zetelen.
(Opgelet: voor de provincie Limburg en het administratief arrondissement Brussel-Hoofdstuk gelden bepaalden afwijkingen: lees goed de omzendbrief na).
Vragen over de procedure kunnen steeds gesteld worden via ask@vdbconnect.be
