Om uitvoering te geven aan het regeerakkoord van september 2020 en de beleidsnota, alsook aan de migratieproblematiek aangehaald door de Commissie Bossuyt werd op 1 juni 2021 een nieuwe afdeling Alternatieven voor Detentie opgericht binnen de Dienst voor Vreemdelingenzaken (DVZ). Deze afdeling heeft als voornaamste opdracht personen in onwettig verblijf door ICAM-coaches te laten begeleiden naar een duurzaam toekomstperspectief.
Er zal sterk worden ingezet op een aanklampende en effectieve coaching vanaf de afgifte van een bevel om het grondgebied te verlaten (BGV) via individual case management (ICAM).
Missie
Ontwikkeling en toepassing van alternatieve maatregelen om detentie voor personen in onwettig verblijf te vermijden. Met als voornaamste maatregel: coaching naar een duurzaam toekomstperspectief. Indien er geen verblijfsmogelijkheden meer zijn: begeleiding op respectvolle manier naar vrijwillige terugkeer, om gedwongen terugkeer te vermijden.
Het gaat dus onder meer om:
- Informeren en adviseren van de cliënt – correcte informatieverstrekking over o.m. administratieve en juridische procedures
- Intensieve begeleiding van de cliënt (overtuigen, coachen) dichtbij de vreemdeling
- Werken aan een duurzame toekomstoriëntatie
- Obstakels die terugkeer belemmeren identificeren & oplossing zoeken (vb. medische redenen, …)
- Bijstaan in vrijwillige terugkeer
Krachtlijnen beleidsplan
- Respect voor internationaal recht en verdragen
- Intensieve samenwerking
- Efficiënte instellingen in een duidelijk wetgevend kader
- Bescherming bieden aan zij die dat nodig hebben
- Kwaliteitsvolle begeleiding: ICAM
- Een versterkend migratiebeleid
- Onwettig verblijf tegengaan
- Misbruiken aanpakken
Regiowerking
De nieuwe afdeling bevat een algemene coördinatiedienst en 5 regio’s (Antwerpen, Centrum-Oost, West, Zuid en Brussel) via regioloketten. In totaal zullen 85 ICAM-coaches opgeleid worden, die zullen aangestuurd worden via een regiomanager.
ICAM-coaches werken met volgende cliënten:
- Families met minderjarige kinderen of personen in onwettigv erblijf met gekend adres (privé woning of opvangstructuur)
- Geïntercepteerden zonder gekend adres (uitz. vasthouding)
Er zal gewerkt worden volgens het LIFO-principe: starten met de meest recente afgegeven BGV’s; wat meer kan op succes biedt.
Juridisch kader – stand van zaken
Op termijn zal een vernieuwde Sefor-procedure vervangen worden door de ICAM-procedure. Hierbij zal een nieuwe omzendbrief de bestaande omzendbrief van 10 juni 2011 vervangen, en dus de bestaande Sefor-procedure vervangen. De nieuwe omzendbrief zal nieuwe vormen van intensieve en individuele begeleiding bevatten. Verder zal hij een mogelijke uitbreiding van de rol van ICAM-coaches bevatten en zal het de bevoegdheden van de betrokken actoren verduidelijken. Deze nieuwe omzendbrief zal de wettelijke basis vormen en wordt nog dit jaar verwacht. Momenteel wordt de omzendbrief van 2011 onder de loep genomen door het studiebureau van DVZ i.s.m. het kabinet van Staatssecretaris Mahdi: de wettelijke basis voor het aanklampend terugkeerbeleid moet hierin verankerd worden.
Let op: momenteel bestaat de Sefor-procedure nog steeds en is de omzendbrief van 2011 nog steeds van toepassing! Deze zal pas op termijn vervangen worden.
Lees meer over de werking van de nieuwe afdeling in de GemComnota van 17/12/2021.
