Metiskinderen, kinderen van een Belgische koloniale vader en een Afrikaanse moeder, in de jaren 40 en 50 geboren in Belgisch Congo, beschikken vaak niet over een geboorteakte, en ondervinden zo problemen bij bijvoorbeeld een huwelijkssluiting.
Het College van procureurs-generaal heeft op 10 februari een nieuwe omzendbrief goedgekeurd om te verhelpen aan het probleem van de ontbrekende geboorteakten.
Normaal gezien moet betrokkene zich wenden tot de familierechtbank om een ontbrekende akte te laten vervangen (art. 26 j° 35 BW). In het geval van de metiskinderen beschouwt het College de vernietiging of het ontbreken van de geboorteakte evenwel als een zaak van openbare orde omdat die viel onder de verantwoordelijkheid van de toenmalige koloniale uitvoerende macht. Hierdoor kan het openbaar ministerie de zaak voorleggen aan de familierechtbank. De betrokkene komt niet tussen in de procedure en draagt dus ook geen kosten.
Het openbaar ministerie moet uiteraard wel gevraagd worden het nodig te doen. Dit gebeurt via een verzoekschrift.* Het verzoekschrift kan door de FOD Justitie, de ambtenaar van de burgerlijke stand of door de metis zelf worden meegedeeld aan de met burgerlijke zaken belaste magistraten. De magistraat bevestigt de ontvangst en maakt de zaak aanhangig bij de familierechtbank.
Een instructie van de minister van Justitie van 18 juli 2022 maakt het voor de ambtenaar van de burgerlijke stand nu mogelijk om via een brief het verzoek tot het vervangen van een geboorteakte van een metis te richten aan het parket. Bij het verzoek zullen alle documenten bijgevoegd worden die de geboorteplaats en -datum van deze persoon en zijn moederlijke of vaderlijke afstammingsband kunnen vaststellen (uittreksel Rijksregister of andere relevante documenten).
De familierechtbank zal een vonnis vellen, waarna de griffier via de DABS de gegevens nodig voor de opmaak van de vervangende geboorteakte meedeelt. De gemachtigd beambte maakt vervolgens de geboorteakte op (zogenaamde geëigende akte) met het vonnis als bijlage.
* Verzoekschrift tot vervanging van de geboorteakte van de tijdens het Belgische koloniale bewind in Belgisch-Congo vóór 30 juni 1960 of in Ruanda-Urundi vóór 1 juli 1962 geboren metis. Dit model kan als aanzet worden gebruikt (hoofding aan te passen naar vervanging; te richten naar de met burgerlijke zaken belaste magistraten; korte uiteenzetting van de feiten - geboorteakte ontbreekt - en verzoek tot vervanging ervan).
